تشریح اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته

اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته (ASP) یکی از چندین اختلال خواب چرخه شبانه روزی محسوب می شود. این اختلالات در افرادی رخ می دهند که در اوقاتی که با ساعات خواب عادی همخوانی ندارد، می خوابند. افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  در اصطلاح “مرغ سحر” نامیده می شوند. آن ها از چند ساعت قبل از ساعت خواب معمول به خواب می روند و در نتیجه صبح ها، بسیار زودتر از زمانی که معمولا افراد از خواب بیدار می شوند، بر می خیزیند.

افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  در ساعات پایانی بعد از ظهر احساس خواب آلودگی می کنند. آن ها معمولا بین ساعات 6 تا 9 شب به خواب می روند. از آن جایی که زود به رختخواب می روند، صبح ها نیز زودتر از خواب بیدار می شوند. ساعات بیداری آن ها معمولا بین 2 تا 5 صبح است. با وجودی که این زمان بندی بسیار زود هنگام است، اما خواب این گونه افراد کاملا طبیعی محسوب می شود.

همه اختلالات چرخه شبانه روزی مرتبط با خواب نیز در اوایل صبح رخ می دهند. این شامل ترشح ملاتونین و هورمون های دیگر است. منحنی دمای بدن نیز در ساعات اولیه صبح تغییر می کند. همین موضوع به عنوان نشانگری جهت تشخیص این اختلال مورد استفاده قرار می گیرد.

برخی از افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  قادر به پیروی از این برنامه هستند. اما اغلب مشکلات زمانی رخ می دهند که برنامه های اجتماعی به اواخر بعد از ظهر یا شب موکول شود. این امر سبب می شود که این افراد برای بیدار ماندن کلنجار بروند. در طول شب نیز ممکن است از نظر دیگران خسته به نظر برسند. از دست دادن چندین ساعت از خواب شبانه به مرور زمان می تواند موجب محرومیت از خواب مزمن در آن ها شود. این امر منجر به خواب آلودگی واقعی می شود. حتی در صورت محرومیت از خواب، افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته همچنان تمایل به بیدار شدن در اوایل صبح را دارند.

افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  ممکن است مشکل خود را با مورد دیگری اشتباه بگیرند. ممکن است فکر کنند که زود بیدار شدن نشانه ای از بی خوابی یا افسردگی است. آنها ممکن است نگران بیدار شدن در اوایل صبح باشند. برای آنها سخت است در حالی که دیگران خواب هستند، بیدار شوند. آنها به علت نگرانی های خود ممکن است به نوعی بی خوابی ثانویه مبتلا شوند.

افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  ممکن است شیوه زندگی خود و یا شغل خود را در حوالی ساعات اولیه روز تنظیم کنند. به عنوان مثال، برای این گونه افراد، داشتن مشاغلی در شیفت های کاری بسیار زود، مناسب است. این شامل مشاغلی چون نانوایی یا جراحی می شود. برخی از افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  کارهایی را برای بدتر شدن شرایط شان انجام می دهند. آنها سعی می کنند ساعت خواب و بیداری خود را به هم بزنند تا سایر برنامه ها را انجام دهند. به عنوان مثال، آنها ممکن است بیش از حد قهوه بنوشند یا محرک مصرف کنند تا بتوانند در شب بیدار بمانند. یا ممکن است تلاش کنند در ساعات اولیه صبح بخوابند. برای انجام این کار، آنها ممکن است الکل و یا قرص های خواب آور مصرف کنند. این انتخاب ها تنها خواب شان را بدتر می کند.

علائم اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته

افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  ممکن است:

• در اواخر بعد از ظهر یا اوایل عصر به خواب روند و خیلی زود، در حالی که دیگران هنوز خوابند، از خواب بیدار شوند
• در اواخر بعد از ظهر احساس خواب آلودگی شدید کنند و بین 2 تا 5 صبح بسیار هوشیار باشند
• هر شب یک ساعت مشخص و خیلی زود به خواب بروند

همچنین مهم است بدانیم که آیا چیز دیگری وجود دارد که موجب مشکلات خواب شما شده است. آنها ممکن است نتیجه یکی از موارد زیر باشند:

• یک اختلال خواب دیگر
• یک وضعیت پزشکی
• مصرف دارو
• اختلال در سلامت روان
• سوء مصرف مواد

عوامل خطر

اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته مورد بسیار شایعی نیست. برآورد شده است که این اختلال تنها در 1٪ از افراد میانسال رخ می دهد. این اختلال در افراد مسن و سالخورده بیشتر است. مردان و زنان به طور یکسان تحت تأثیر این وضعیت قرار دارند. در برخی از خانواده ها، پیوند ژنتیکی نشان داده شده است. این امر باید در بیماران جوان تر مورد توجه قرار گیرد. اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته  ممکن است باعث ایجاد، افزایش یا حفظ عوامل محیطی شود. همچنین می تواند از فشار های کاری یا مشکلات اجتماعی نیز نشات گرفته باشد.

تشخیص

فاز خواب و بیداری پیشرفته یک اختلال خواب است که ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود. شما می توانید سبک زندگی خود را با برنامه زمان بندی خواب و بیداری تان تطبیق دهید. در این صورت نیازی به درمان این اختلال وجود ندارد. اما تطبیق این وضعیت در برخی موارد امکان پذیر نیست. شما ممکن است قادر نباشید شغل یا زندگی اجتماعی خود را با ساعت خواب و بیداری تان تطبیق دهید. این ممکن است باعث شود شما مواردی را تجربه کنید که مشکل خواب تان را بدتر می کند. برنامه “زود خوابیدن، زود بیدار شدن” ممکن است موجب خواب آلودگی شدید در شما شود. همین امر ممکن است به روابط خانوادگی، دوستانه یا کاری تان آسیب وارد سازد. در این موارد، باید از مشاوره پزشک کمک بگیرید.

پزشک از شما درباره سولبق پزشکی تان سوال خواهد کرد. سابقه خانوادگی نیز می تواند جزئیات مهمی را ارائه دهد. پزشک ممکن است از شما بخواهد اطلاعات خواب خود را به چندین هفته در یک دفتر یادداشت بنویسید. این اطلاعات شامل زمانی است که شما به طور معمول به خواب می روید و بیدار می شوید. شما همچنین می توانید میزان خواب خود را با استفاده از مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth Sleepiness Scale) بررسی کنید. حتما پزشک خود را از مصرف هر گونه مواد یا الکل و استفاده از داروها در گذشته یا حال مطلع سازید. در صورت ابتلا به اختلال خواب، حتما متخصص خواب تان را از این موضوع آگاه سازید.

اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته را می توان از با مراجعه به پزشک و بررسی جزئیات موجود در دفتر یادداشت عادات خواب تان تشخیص داد. معمولا به تست خواب شبانه نیازی نیست. تنها در مواردی که در معرض اختلالات خواب دیگر باشید، ممکن است تست خواب انجام شود. این نوع تست، یک پلی سومنوگرافی است. تست خواب، بهترین روش برای ارزیابی خواب شماست. این تست، نمودار امواج مغزی، ضربان قلب و تنفس تان در طول خواب را نشان می دهد. همچنین حرکات دست و پا را ثبت می کند. تست خواب نشان خواهد داد که آیا شما به سایر اختلالات خواب مبتلا هستید یا خیر. نمونه هایی از این اختلالات شامل آپنه خواب و اختلال حرکتی اندام ها است. این روش، همچنین شدت مشکل را نشان می دهد. از آنجا که زود به خواب می روید و زود از خواب بیدار می شوید، تست خواب باید در طول زمان خواب تان انجام شود. اگر اختلال خواب دیگری نداشته باشید، مطالعه خواب باید خواب شما را به صورت طبیعی نشان دهد.

ممکن است از شما خواسته شود از یک اکتی گراف در خانه استفاده کنید. این دستگاه، یک ساعت مچی است که زمان خواب و بیداری افراد را طی 2 هفته ثبت می کند. سایر روش های آزمایشی نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این روش ها ممکن است شامل نظارت مداوم بر دمای بدن شما باشد. سطح ملاتونین را نیز می تواد با آزمایش بزاق اندازه گیری کرد. اما این آزمایش ها بیشتر برای تحقیقات استفاده می شود.

درمان اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته

اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته اغلب سبک زندگی خود را بر اساس ساعات خواب و بیداری شان تنظیم می کنند. اگر آنها قادر به انجام این کار باشند، هیچ مشکلی در خواب نخواهند داشت. اما اگر آنها سعی در شرکت در برنامه های دیروقت داشته باشند، مشکلاتی رخ خواهد داد.

در وهله نخست، پزشکان سعی می کنند به بیماران کمک کنند تا با ساعت های خواب و بیداری خود هماهنگ شوند. این کار از طریق آموزش و مشاوره رفتاری انجام می شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری پیشرفته نباید برنامه ای برای انجام کارهای دیروقت در شب داشته باشند. آنها همچنین نباید در اوایل بعد از ظهر و یا اوایل شب کار کنند. آنها نباید از کافئین یا محرک ها در شب استفاده کنند. آنها نباید از الکل یا مواد مخدر استفاده کنند تا صبح ها بیشتر بخوابند. این موارد تنها خواب آنها را بدتر می کند. در طول زمانی که دیگران خواب هستند، می توان کارهای بسیاری انجام داد. بیدار شدن در اوایل صبح باید یک جنبه مثبت تلقی شود.

یکی دیگر از گزینه های درمان، نور درمانی در ساعات اولیه شب است. نور درمان می تواند به شما کمک کند که ساعت خواب و بیداری را دوباره تنظیم کنید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش